Dramatische spanning, een instrument om sterke plots te maken en zwakke plots te verbeteren

Waarom geven om dramatische spanning?

Een verhaal schrijven zonder diepe betekenis, zonder hoogtepunten, emotioneel vlak, structureel warrig, met zwakke en onsamenhangende personages, is heel gemakkelijk: gewoon een vel papier nemen, iets opschrijven, zonder plan of voorbereiding, en voila, het is klaar – goed voor de prullenbak meestal.

Maar een verhaal schrijven van hoge kwaliteit, zeer gestructureerd, zwaar van betekenis, rijk aan emotie, met sterke en consistente personages, een verhaal dat het publiek geboeid houdt – zoals The Godfather, Pulp Fiction, Game of Thrones of Thriller, is een moeilijk creatief proces, wanneer we schrijven met de ambitie om dit verhaal verspreid te zien onder een breed publiek.

Ongeacht het medium – literatuur, stripverhalen, film, televisie, internet, entertainment… – is de concurrentie hevig, het publiek kent al duizenden verhalen van hoge kwaliteit waarmee het moeilijk kan concurreren.

Gelukkig zijn er verschillende concepten en hulpmiddelen om ons als schrijvers te helpen een kwaliteitsverhaal te creëren of een zwak verhaal te corrigeren en te verbeteren.

In dit artikel laat ik je kennismaken met het concept dramatische spanning, en laat ik je een aantal manieren zien om het voor creatieve doeleinden te gebruiken.

Maar eerst wil ik je herinneren aan de grondbeginselen van het verhalende schrijven.

Het verhaal, de plot en de personages

Een verhaal is een mengeling van plots.

Een plot is een aaneenschakeling van situaties en handelingen die verbonden zijn met een hoofdpersoon (de held van dit plot) die een doel heeft (een zoektocht, een missie, een probleem dat moet worden opgelost, een verlangen dat moet worden bevredigd, enzovoort).

Het doel moet wezenlijk zijn – althans vanuit het gezichtspunt van het personage – anders kan er geen sprake zijn van enige identificatie van het publiek met het personage, en dus geen betrokkenheid van het publiek bij het verhaal.

Het doel moet ook moeilijk te bereiken zijn – in verhouding tot de sterke en zwakke punten van dit personage – anders is er geen plot (het personage zou het doel onmiddellijk bereiken, waardoor de plot onmiddellijk zou worden opgelost) – maar ook niet onmogelijk – want dat zou de plot om zeep helpen.

In een complex plot is de Held niet de enige die zich met het doel bezighoudt. Het doel wordt tegengesproken of verhinderd door minstens één ander personage, de Antagonist – die ofwel het doel wil bereiken in plaats van de Held in een logica van rivaliteit (bijvoorbeeld twee ouders vechten om de voogdij over hun kind), ofwel wil verhinderen dat de Held het doel bereikt (bijvoorbeeld de seriemoordenaar wil mensen doden en de politieagent wil hem tegenhouden).

In deze logica van antagonisme bundelen andere personages hun krachten met de twee hoofdpersonages en vormen zij uiteindelijk antagonistische teams. Met dit theoretisch kader op zijn plaats, laten we eens kijken hoe het concept van dramatische spanning ons kan helpen betere verhalen te schrijven.

De dramatische spanning

De dramatische spanning is een soort abstracte energie die door het publiek wordt gevoeld wanneer zij belangrijke veranderingen in een plot zien. Bijvoorbeeld, laten we de basis leggen voor een crimineel / politie plot:

• We weten dat een seriemoordenaar door de stad zwerft en kinderen vermoordt
• We zien dat ze een inspecteur opdracht geven om de misdadiger te vinden en de moorden te stoppen

Oké, dus dat geeft ons deze elementen:

• Held, de politieagent
• Antagonist, de seriemoordenaar
• Doel van de helden: de seriemoordenaar stoppen
• Doel van de antagonist: doorgaan met moorden zonder gearresteerd te worden

Stel dat we deze scènes nu zien. Wat verandert er dan aan de dramatische spanning?

• Scène waarin de politieagent luncht met een collega en zijn relatieproblemen met zijn vrouw bespreekt
  • Geen verandering in de dramatische spanning. Deze discussie heeft geen invloed op het doel van de held of op de plot.
• Scène waarin de politieagent luncht met een collega, zegt dat hij gepassioneerd is over profilering, veronderstellingen maakt – waarvan het publiek weet dat ze correct zijn – over de identiteit van de misdadiger, en een geloofwaardig plan opstelt om hem in de val te lokken
  • De dramatische spanning stijgt als de held zijn doellijkt te bereiken
• Scène met een leeg park
  • Geen verandering in de dramatische spanning
• Scène met een park vol spelende kinderen
  • De dramatische spanning stijgt, als het gaat om een element van het doel van de antagonist; maar de spanning stijgt niet veel, totdat we laten zien dat de misdadiger op de loer ligt en dat er een nieuwe misdaad op komst is.
• Scène met een park vol spelende kinderen, waarbij de misdadiger op een bankje zit, hen observeert en dan met een van hen praat
  • De dramatische spanning stijgt meer dan in de vorige situatie, omdat de antagonist dichter bij zijn doellijkt
• Scène die hetzelfde toont als de vorige scène, met de politieagent die de misdadiger bekijkt vanuit een gebouw
  • De spanning stijgt nog meer dan in de vorige scène, omdat dit keer de 2 hoofdpersonen dicht bij hun doellijken te zijn
• Vervolg van de vorige scène: de misdadiger zondert een kind af en gaat er met hem vandoor, waarna de politieagent de achtervolging inzet; wanneer de misdadiger dit merkt, slaat hij op de vlucht en na een minuut achtervolgen verdwijnt hij
  • De spanning stijgt sterk tijdens de scène, piekt tijdens de achtervolging, en daalt wanneer de Antagonist zich buiten het bereik van de politieagent bevindt.

Laten we uit dit voorbeeld enkele geldige conclusies trekken:

• De dramatische spanning stijgt wanneer de grondslagen van een plot veranderen, vooral wanneer het doel dichterbij komt
• De dramatische spanning varieert in intensiteit (een beetje, veel, veel) en richting (het gaat omhoog en het gaat omlaag)

Dus, ook al blijft het betrekkelijk subjectief, we kunnen de dramatische spanning METEN: we kunnen haar meten op een schaal van 0 tot 10, en er een + of – teken aan toekennen.

We kunnen dus zeggen dat een scène de spanning doet veranderen met +3 of -1. Nu we precies weten wat dramatische spanning is, kunnen we beter zien wat we ermee kunnen doen:

Om een plot te maken

We leggen de basis van een plot:

• We bepalen de hoofdpersonen(Held en Antagonist) en hun doelen
• We schetsen het pad tussen de beginsituatie en het uiteindelijke antwoord op de vraag “is het doel bereikt?”
• En we schrijven dramatische spanningsvariaties toe aan deze stadia:
  • Stap 1: van 0 naar +5
  • Stap 2: van +5 naar +2
  • Stap 3: van +2 naar +7
  • enz

Wij kunnen dus vanaf het begin een dramatisch spanningsprofiel opbouwen, dat fluctueert, dat crescendo gaat naar een maximum tijdens de uiteindelijke oplossing – zelfs voordat wij de INHOUD van deze dramatische spanningsschommelingen kennen.

Dan, wetende welke niveaus en welke veranderingen van spanning we in een scène moeten krijgen, hoeven we alleen nog maar een inhoud te ontwikkelen die daarmee overeenkomt.

Als je deze methode nauwgezet toepast, krijg je een coherent en doeltreffend plot.

Een plot corrigeren

• Laten we toegeven dat we de samenvatting van een plot hebben geschreven zonder een rigoureuze methode, en dat we ons realiseren dat dit plot niet krachtig genoeg is, of dat het stagneert
  • Hier kunnen we het profiel van de dramatische spanning opnieuw opbouwen, en precies zien op welke momenten de spanning stagneert bij gebrek aan belangrijke gebeurtenissen, of op welke momenten hij slechts monotoon in één richting varieert, en dus welke momenten we moeten herschrijven om de spanningte verbeteren

Hoe kunnen we de dramatische spanning verhogen?

• Ofwel brengen we de Held, ofwel de Antagonist, dichter bij hun doel
• Of we versterken of verzwakken het ene of het andere team
  • Dus, als de Held dacht dat hij tegenover één vijandig personage stond, en hij staat tegenover 10, stijgt de spanning omdat de Antagonist plotseling veel sterker is geworden dan verwacht.
  • Of, als bij het oplossen van een complot de bondgenoten van de Antagonist de een na de ander worden uitgeschakeld door de Held en zijn bondgenoten, stijgt de spanning omdat de Held de overwinning nadert.

Het laatste boeket

We hebben gezien hoe we de dramatische spanning kunnen gebruiken op de schaal van een enkel plot.

Maar natuurlijk zijn de meeste verhalen complex, opgebouwd uit verschillende plots, in stukken gesneden en door elkaar gehusseld.

Dus moeten we ook de spanning beheren (net als de prognose) op de schaal van de algemene mix van de plots.

Stel je bijvoorbeeld een verhaal voor dat uit 4 plots bestaat. Deze plots zouden culmineren in een algemene convergentie in een lange laatste scène. In de loop van het verhaal zouden we de prognoses en de spanning veranderen, + / – / + / – / + / -..

Wanneer de spanning in het ene plot daalt, stijgt hij in het andere, waardoor het publiek een achtbaan beleeft. Dully, de gemiddelde spanning zou stijgen in een langzaam crescendo. Op het einde, in de convergentiescène, zou het tempo versnellen, en de prognose en de spanning zouden snel veranderen als in een reeks explosies: bang! bang! bang! BAAANG!

Ik heb geen idee waar dit fantasieverhaal over gaat, maar ik weet wel dat het mogelijk is om het vanaf het begin op te vatten, alleen in termen van spanning en prognose. Als je wilt weten waar het over gaat, schrijf het dan zelf op!